Το νερό είναι το πιο απαραίτητο συστατικό για τη ζωή και την υγεία του ανθρώπου. Για να είναι καλά ενυδατωμένος, ο μέσος ενήλικας άνδρας πρέπει να καταναλώνει τουλάχιστον 2.900 ml υγρών ανά ημέρα, ενώ αντιστοίχως μια ενήλικη γυναίκα τουλάχιστον 2.200 ml υγρών την ημέρα, με τη μορφή μη καφεϊνούχων και μη αλκοολούχων ποτών ,ενώ συμβάλλουν στην ενυδάτωση του οργανισμού οι σούπες, και τα τρόφιμα. Οι στερεές τροφές συμβάλλουν κατά περίπου 1.000 ml νερό, ενώ επιπλέον 250 ml ,προέρχονται από το μεταβολικό νερό των οξειδώσεων στο σώμα. Οι εθνικές έρευνες για την κατανάλωση τροφίμων δείχνουν ότι ένα τμήμα του πληθυσμού μπορεί να είναι σε χρόνια ήπια αφυδάτωση. Διάφοροι παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα του να συνεχιστεί η κατάσταση της χρόνιας, ήπιας αφυδάτωσης, είναι ο ανεπαρκής μηχανισμός της δίψας, η δυσαρέσκεια με τη γεύση του νερού, η κοινή κατανάλωση των φυσικών διουρητικών δηλαδή της καφεΐνης και του αλκοόλ, η σωματική άσκηση, και οι περιβαλλοντικές συνθήκες .Ακόμα και η μικρή αφυδάτωση της τάξεως του 2%  επί του συνολικού σωματικού βάρους μπορεί να οδηγήσει τον οργανισμό σε μείωση των φυσιολογικών αποκρίσεων και τις επιδόσεώνΟι νεότερες έρευνες δείχνουν ότι η κατανάλωση υγρών γενικά και κατανάλωση νερού ειδικότερα, μπορεί να έχουν επίδραση στον κίνδυνο της ουρολιθίασης, στον καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου, και του ουροποιητικού συστήματος καθώς και στην εμφάνιση της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας ,στην πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας, στην λειτουργία των σιελογόνων αδένων και στην γενική υγεία των ηλικιωμένων.Οι Διαιτολόγοι θα πρέπει να εφαρμόζουν  την παρακολούθηση πρόσληψης υγρών και ειδικά νερού ανάμεσα σε όλους τους πελάτες και τους ασθενείς τους και μέσω της εκπαίδευσης  να τους βοηθούν να σχεδιάζουν ένα σχέδιο πρόσληψης υγρών.Το νερό συμμετέχει σε όλες τις βιοχημικές αντιδράσεις που συμβαίνουν μες το σώμα μας και είναι απαραίτητο για τις περισσότερες απ αυτές.Είναι αυτονόητο ότι χωρίς την παρουσία του νερού δεν υπάρχει το φαινόμενο της ζωής. Οι λειτουργίες του νερού στο σώμα είναι πολλές και σημαντικές.Τα βιολογικά υγρά βρίσκονται σχεδόν παντού στον οργανισμό ,μέσα στα κύτταρα και έξω απ αυτά. Τα μόρια του νερού δεν καταλαμβάνουν απλώς τον χώρο, αλλά επίσης βοηθούν στο σχηματισμό των δομών των μακρομορίων όπως οι πρωτεΐνες και το γλυκογόνο. Δεδομένου ότι το κύριο υγρό  στο σώμα είναι  το νερό, χρησιμεύει ως διαλύτης για ανόργανα άλατα, βιταμίνες, αμινοξέα, γλυκόζη, και πολλά άλλα θρεπτικά συστατικά. Το νερό παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην πέψη και απορρόφηση των τροφών καθώς και στην μεταφορά και χρήση των θρεπτικών συστατικών. Το νερό είναι το μέσον για την ασφαλή εξάλειψη των τοξινών και των αποβλήτων προϊόντων του μεταβολισμού  αλλά και την θερμορύθμιση που είναι σχεδόν ολοκληρωτικά εξαρτημένη από την παρουσία του. Από την πολυσύνθετη βιοχημική διαδικασία παραγωγής ενέργειας στα κύτταρα έως την απλή  μυϊκή κίνηση , δεν υπάρχει σύστημα του σώματος που να μην εξαρτάται από το νερό. Η αφυδάτωση του οργανισμού μπορεί  να έχει πολλές μορφές και πολλά αίτια. Μπορεί να είναι οξεία, λόγω κάποιας έντονης άσκησης, ή χρόνια, που να  προέρχεται  από ανεπαρκή ενυδάτωση η από μεγάλες  ημερήσιες απώλειες νερού κατά τη διάρκεια μιας περιόδου (διάρροια ,καύσωνες κλπ) .Η αφυδάτωση ορίζεται  ως η απώλεια υγρών  μεγαλύτερη από το 1% του βάρους του σώματος, ως αποτέλεσμα της απώλειας υγρών. Για τους σκοπούς αυτού του άρθρου ,ως ήπια αφυδάτωση ορίζεται η απώλεια από 1% έως 2% του σωματικού βάρους που προκαλείται από απώλειες υγρών.Η ήπια αφυδάτωση προκαλεί επιβράδυνση των περισσοτέρων σωματικών διεργασιών, ενώ μεγαλύτερη αφυδάτωση δηλ απώλεια  3-5% του σωματικού βάρους οδηγεί σε μείωση της δύναμης και της αντοχής και οδηγεί σε σωματική εξάντληση.

Για τον βαθμό της ενυδάτωσης/αφυδάτωσης που έχει ο οργανισμός μας ένας γρήγορος τρόπος εκτίμησης είναι η σύγκριση του χρώματος των ούρων μας με τον παρακάτω πίνακα

Τα συμπτώματα της αφυδάτωσης

Τα πρώτα συμπτώματα της αφυδάτωσης περιλαμβάνουν :

• πονοκέφαλο
• κόπωση
• απώλεια της όρεξης
• ερυθρότητα στο δέρμα
• δυσανεξία στη ζέστη
• ζαλάδα
• ξηρό στόμα και μάτια
• αίσθημα καύσου στο στομάχι
• σκουρόχρωμα ούρα με έντονη οσμή.

Τα συμπτώματα σοβαρής αφυδάτωσης περιλαμβάνουν:

• δυσκολία στην κατάποση,
• αστάθεια στην βάδιση
• απολέπιση στο δέρμα,
•  βαθουλωμένα μάτια
• διαταραχές στην όραση
• επώδυνη ούρηση
• μούδιασμα του δέρματος,
• μυϊκούς σπασμούς
• παραλήρημα.

Παράγοντες που αυξάνουν τις ανάγκες για υγρά 

•  Σωματική άσκηση
•  Έκθεση σε υψηλή θερμοκρασία
•  Πολύωρη παραμονή σε περιβάλλον χαμηλή υγρασίας
•  Παραμονή σε περιβάλλον υψηλού υψομέτρου
•  Πλούσια σε φυτικές ίνες διατροφή
•  Αυξημένες απώλειες υγρών (καφεΐνη, η      κατανάλωση αλκοόλ) 

Απλές οδηγίες για καλή ενυδάτωση σε αθλούμενους

• Είκοσι τέσσερις ώρες πριν από την άσκηση φροντίστε να έρχεται ισορροπημένη διατροφή και καταναλώστε αυξημένη ποσότητα νερού
• Δύο ώρες πριν την άσκηση πιείτε τουλάχιστον 2 ποτήρια νερό
• Κατά τη διάρκεια της άσκησης πιείτε μισό ποτήρι νερό κάθε 20 λεπτά
• Σε άσκηση που διαρκεί λιγότερο από 1 ώρα το σκέτο νερό επαρκεί   για την ενυδάτωση του οργανισμού
• Σε άσκηση που διαρκεί περισσότερο από 1 ώρα χρειάζεται να πιείτε κάποιο υγρό με 4% έως 8% γλυκόζη  και ηλεκτρολύτες για την βελτίωση της ενυδάτωσης και της απόδοσης.
• Μετά την άσκηση πιείτε τα διπλάσια υγρά απ αυτά που χάσατε στην διάρκεια της άσκησης (ζυγιστείτε στον ίδιο ζυγό πριν και μετά την άσκηση με στεγνά ρούχα ιδίου τύπου)

Μην ξεχνάτε ότι το περιβάλλον μπορεί να αλλοιώσει  τον μηχανισμό της δίψας και να πρέπει να πίνετε νερό πριν διψάσετε

Η ίδια η δίψα σημαίνει ότι υπάρχει ήδη τουλάχιστον ήπια αφυδάτωση.

Αν κάποιος πίνει 3-4 καφέδες την ημέρα αυξάνονται τα ούρα 24ώρου από 500-700 ml ενώ το αλκοόλ έχει επίσης ανάλογη επίδραση.

Οι έγκυες γυναίκες χρειάζεται να πίνουν τουλάχιστον 9 ποτήρια νερό (2,3 λίτρα ) ημερησίως ενώ οι θηλάζουσες τουλάχιστον 12 (3 λίτρα).

Η επίδραση της χρόνιας ήπιας αφυδάτωσης στην υγεία και την ασθένεια είναι σημαντική και χρήζει περαιτέρω έρευνας